Deprecated: Required parameter $article follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57
Deprecated: Required parameter $helper follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57
Deprecated: Required parameter $method follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57
सर्वसामान्य नामादिशब्दव्युत्पत्तिकोश
कुसळ करणें [ कुशलीकरणं नाम वपनं ।] (आश्वलायन गृह्यसूत्र १-१७-१६) कुसळें काढणें, उपटणें म्ह० हजामत करणें, केंस उपटणें. तूं माझें काय कुसळ करतोहेस ? म्हणजे तूं माझी काय हजामत करतोहेस? (भा. इ. १८३६ )
कुसा [ ( अयोविकारे) कुशी = कुशी ( स्री.), कुसा (पुं.) ] कुसा म्ह० पहार. खानदेशांत रूढ आहे.
कुसुर्या [ कौसृतिकः ] (कसूर १ पहा)
कुसूं [कुशा (a wooden peg) = कुसूं ]
कुसूर [ कुसृति: निकृतिः शाठ्यं (अमर - प्रथमकांडनाट्यवर्ग ३०) कुसृति म्ह० लुच्चेगिरी. कुसृति = कुसूर, कसूर, कुचराई, कसुराई] (भा. इ. १८३४)
कुहा - हा शब्द ज्ञानेश्वरींत (मुकुंद, ज्ञा. १४-३८७; १५-४५५) येतो. तेथें त्याचा अर्थ कूप, विहीर असा करतात. खरा अर्थ धुकें असा आहे. (सं.) कूहा ( स्त्री. ) किंवा कुहक, कुहअ, कुहा.
राजवाडे ज्ञानेश्वरी - कां कुहेंसि आकाशा । तोंडिं सांदा नाहिं जैसा । तो परमरसु तैसा । एकवटे ॥ १४-३८७; जैसा कुहां । आपणचि बिंबे । सींहु प्रतिबिंब पांतां खोभे । खोभला समारंभे । घली तेथ ॥ १५-४५४. (भा. इ. १८३२)
कुहू [ कुहू (कोकिल) कुहू] (भा. इ. १८३६)
कुळकुळणें [कूल=जळणें ( पौनःपुन्य) कूलकूल=कुळकुळ] कुळकुळणें म्ह० जळजळीत होणें. विस्तव कुळकुळला. (भा. इ. १८३३)
कुळकुळित [ कुलिश (कोळसा) = कुळकुळित ]
कुळकुळीत [कूल =जळणें] जळून निवालेल्या कोळशाच्या रंगाचा काळा. (भा. इ. १८३३)
कुळंगार [ कुलांगार = कुळंगार]
कू (हिंदी प्रत्यय ) [ गृहस्य आके (वैदिक) = घरकूं] हिंदी कू प्रत्यय वैदिक आके पासून निघाला आहे. अ + अकच्= आक, सप्तमी आके. आके ही अ सर्वनामाची अकच् सप्तमी आहे.
कूड [ कुंद्रक: ] (कुडा पहा)
कूस [ कुक्षि = कूस ] (स. मं. )
कृत्या [ कृत्यका (चेटकी) = कृत्या ]
कें [क सर्वनामाची तृतीया एकवचन ](ज्ञा. अ. ९ पृ. ७)
केकती [कंकतिका (वृक्षविशेष ) = केकती ]
केंजळ १ [ किंजल ] (किंजळ पहा)
-२ [ किंजल्क = केजळ (वनस्पतिविशेष) ]