Deprecated: Required parameter $article follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57
Deprecated: Required parameter $helper follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57
Deprecated: Required parameter $method follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57
संस्कृत भाषेचा उलगडा
पाणिनी ही रूपे खालील आगम घालून सिद्ध करतो : १) इद स्थानी अय, २) इदम् स्थानी इम, ३) इदम् स्थानी अन व एन, ४) इदम् स्थानी अ, ५) इदम् स्थानी अने, ६) नाम् स्थानी षाम् ह्न साक्षात् निपात केला असताना तरी काही बिघडले नसते.
इदम् स्त्रीलिंग
त्यत् च्या स्त्रीलिंगाप्रमाणें साधनिका व इदम्, यनद्, अ या तीन शब्दांच्या रूपांचे मिश्रण.
इदम् नंपुसकलिंग
१) (इदम् + म्) इदम् इदमी इदम्मि
२) इमम् इमे इमानि
३) एनत् एने एनानि
या तीन सर्वनामांच्या रूपांचे मिश्रण.
८ पाणिनीय अदस् सर्वनाम.
तद् म्हणजे ते. अतद् म्हणजे तद् च्या हून अलीकडले. अतद् किंवा अतत् मधील पहिल्या त चा द होऊन व दुसऱ्या त् चा स्हो ऊन अदस् हा सामासिक शब्द झाला. पूर्ववैदिकभाषांत अद्स् (अतत्) व अमु अशी दोन सर्वनामे असत. त्यांच्या रूपांचें
मिश्रण होऊन पाणिनीय रूपे झालीं आहेत.
अदस्
(१) अदस् + स् = असस् = स् = असह् + ह् = असअ + उ = असा + उ = असौ अ + तद् = अतद् = अस अथवा (त स्थाने स असे पाणिनी सांगतोच).
अस + स् = अस + ह् = अस + उ = असौ
* अ + उ किंवा आ + उ यांचा संधी पूर्ववैदिकभाषात औ होत असे.
* इतर रूपे तत्प्रमाणे :
१ २ ३
असौ अतौ अते
अतं ' ' अता
इ. इ. इ.