Deprecated: Required parameter $article follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

Deprecated: Required parameter $helper follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

Deprecated: Required parameter $method follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

संस्कृत भाषेचा उलगडा

(६) पाणिनीय सर्व शब्द त्यद् प्रमाणें चालतो. नपुंसकलिंगी सर्वत् असें रूप नाही.

(७) पाणिनीय इदम् शद्ब: ह्न पूर्ववैदिकभाषांत इदम्, यनद् व अ अशी तीन सर्वनामे इदमर्थक होतीं. ती अशी चालत :

इदम्
(१) इदम् + स् = इअम् (स् लोप) = यम् = (उच्चारसौकर्यार्थ) अयम्
(२) इदम् + स् + स् = इअम् + अ + उ । (अलोप)
इम् + अ + उ = इमउ = इमौ

यनद
(य चा उच्चार अ व ए यांच्यामधील उच्चारासारखा असे. धड ए ही नसे व धड अ ही नसे. या दोन्ही मधला असे. वैदिककाळी कित्येकांनी हा मधला उच्चार ए केला व कित्येकांनी अ केला. मी हा उच्चार य् या खुणेने दर्शविला आहे.)

                (ए उच्चार होई त्यावेळेस)
१)     एन:             एनौ           एने
२)     एनम्            ' '             एनान्
३)     एनेन          एभ्याम्         एभि:

(अ उच्चार होई त्या वेळेस)

१)    अन:          अनौ            अने
२)   अनम्           ' '             अनान्
३)   अनेन       आभ्याम्         आभि:
                        अ
१)    अ:            औ               ए
२)    अम           ' '              आन्
३)    अया      आभ्याम्        एभि:
(४)  अस्मै         ' '              एभ्य:
(६)  अस्य       अयो:           एषाम्

या तिन्ही सर्वनामांचे मिश्रण खालील पाणिनीय रूपे आहेत :

(१)  अयम्             इमौ          इमे
(२)  इमम्                ' '           इमान्
(३) अनेन ह्न एनेन   आभ्याम्      एभि:
(४) अस्मै                ' '            एभ्य:
(५) अस्मात्             ' '             ' '
(६) अस्य              अनयो:      एषाम्
(७) अस्मिन्             ' '            एषु