Deprecated: Required parameter $article follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

Deprecated: Required parameter $helper follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

Deprecated: Required parameter $method follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

संस्कृत भाषेचा उलगडा

१९ ऋ व य् हे दोन स्वरान्त शब्द पूर्ववैदिक भाषात होते. त्याप्रमाणे लु या स्वरान्त शब्दही असावेत. गमलृ व शकलृ हे अनुकरणात्मक शब्द समजतात. परंतु ऋलृ चे सावर्ण्य पूर्ववैदिकभाषात होत असावे. विशेषत: अडाणी व बाले यांच्यात ऋ चा उच्चार लृ करीत असावे. कर्तृ चा उच्चार कत्तलृ असा होत असावा. हे लृकारान्त शब्द ऋकारान्त किंवा य्कारान्त शब्दाप्रमाणे चालत. तात्पर्य य्, ऋ व लृ या स्वरान्त शब्द पूर्ववैदिकभाषात होते. आकारान्त स्त्रीलिंगी शब्द मूळचे य् स्वरान्त होते, हे रमा शब्द चालविताना दिसून आलेच आहे. व् स्वरान्तही शब्द पूर्ववैदिकभाषेत असावे. ग्व् (म्हणजे धेनू) हा शब्द मूळचा व्स्वरान्न असावा व तो असा

         १         २              ३
१       गा       गावौ        गाव:
                   गवौ         गव:
२      गावम्    ' '            गाव:
        गवम्    ' '           गून्
३      ग्वा      ग्वभ्याम्    ग्वभि:
६      गु:      ग्वो:         गूनाम्

असा चालत असावा. पैकी गूनाम् याचा अपभ्रंश गोनाम् हे रूप वेदांत येते.

२० स्त्री, धी इत्यादी शब्दांच्या स्त्रिया, धिया वगैरे रूपात यकार येतो. त्याचे कारण पूर्ववैदिककाली या शब्दांची रूपे स्त्ऱ्यी, घ्यी अशी यकारामय होती हे होय. मूळ धातूत यकार असल्यामुळे त्यापासूनच्या कृदन्तांतही तो यकार सहजच आला.
ध्यी + आ = धि य् + आ = धिया
स्त्ऱ्यी + आ = स्त्रि य्ं + आ = स्त्रिया
भ्वू + आ = भु व + आ = भुवा
* पूर्ववैदिककाली भू धातूचे मूळरूप भ्वू असे असावे. 
अनुकरणाने इतर इकारान्त इ.इ.इ. अर्वाचीन शब्दांच्याही रूपात यकार शिरला.