Deprecated: Required parameter $article follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

Deprecated: Required parameter $helper follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

Deprecated: Required parameter $method follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

मराठी धातुकोश

उभर [ उत् + वृह् १ बृद्धौ; { उत् + वृह् = उद्धृह = उप्पृह् = उभर । गुण } ] वर करणें ( उभार ३ पहा )

उभव [ उत् + भू १ सत्तायाम् ; { उत् + भू = उद्भू । सविकरण । उद्भव = उभव } ] वर येणें, उगवणे.

उभवि [ ऊर्ध्व ( ना. ); { ऊर्ध्व = उभवि } ] वर करणें, उंच करणें, उ०- मंडप उभविणें.

उभस [ उत् + भास् १ दीप्तौ; { उत्भास् = उभ्भास् = उभस } ] बाहेर दाखविणें, प्रदर्शन करणें.

उभळ -१ [ उद्धटः ( ना. )] ( उभड २ पहा )

-२ [ उत् + बल् १ प्राणने ] ( उबळ १ पहा )

-३ [ उद्वल् १ प्राणने ] उभळणें, उबळणें.

-४ [ उत् + वम् १ उग्दीरणे; ( उद्वम् । निष्ठा ) { उद्वान = उब्बाण = उभाळ; उभळ, ण = ळ }] ओकणें, उलटी होणें.

-५ [ उत् + हृल् १ वैक्लव्ये; { उत् + हृल् = उद्ह्लल् = उभळ } ] धान्य पाखडणें, वा-याशीं धरणें.

-६ [ उत् + ह्मल् १ चलने; { उत् + ह्मल् = उद्हल् = उम्हल् = उभळ } ] धान्य पाखडणें.

उभार १ [ उत् + भृ १ भरणे ] ह = भृ ( वैदिक ) उद्धरण = उभारणें, उत् + धारणं = उभारणें. ऊर्ध्व = उभा. ध= भ.
( ह्या वैदिक उच्चावरून दिसतें कीं, मराठीची मातृपरंपरा वैदिक प्रांतिक भाषेपासून आहे )

जहार = जभार. भ् चा अभ्यास 'ज्' नें होतो; याचें कारण मूळांत भृ हा धातु हृ होता.

-२ [ उत् + बृह् १ वृद्धौ; { उत् + बृह् = उद् + बृह् = उभार } ] वर उचलणें.

-३ [ उत् + बृह् १ वृद्धौ; { उत् + बृह् = उद्वबृह् = उप्बार ह् = उभार } ] वर करणें. इतर रूप-उभर.

-४ [ उत् + हरण ] ( उभार १ पहा )

-५ [ उत् + हृ ] ( उभार १ पहा )

-६ [ ऊर्ध्वाकार ( ना. ); { उर्ध्वाकार = उध्बाआर = उभार } ] वर करणें, उचलणें.

उमग १ [ अव + गमनं; ( अव + गमनं = उगम = उमग । वर्णव्यत्यास }] जाणणें, समजणें.

-२ [ उत् + मार्ग १० अन्वेषणे; { उत्+मार्ग =उमग} ] शोधून काढणें.

उमच १ [ उत् + मच् १ पूजने = शाठ्ये { उत् + मच् = उअ + मच् = उमच } ] फसविणें.
उ०—हारि उमचावे या । जुवारु ये डाया ॥ कां वैरा बापिकेया । पुतृ जचे । ज्ञा. १३-५४०

-२ [ उत् + मंच् पूजायाम् ; { उत् + मंच् = उमंच् = तुमच } ] प्रत्युपकार करणें. ( नुमचणें = प्रत्युपकार न करणें ) इतर रूप-नुमच