Deprecated: Required parameter $article follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

Deprecated: Required parameter $helper follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

Deprecated: Required parameter $method follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

सर्वसामान्य नामादिशब्दव्युत्पत्तिकोश

विजा १ [ ईजा ] ( इजा पहा )

-२ [ वि + ईज् ]

विंझणा [ वीजनः ] (विंझुणा पहा)

विझणें [ विध्मा = विज्झा = विझ. विझ + णें = विझणें ] (भा. इ. १८३६)

विझवणें १ [विघ्मायते] (विझावणें पहा)

[ विधमनं = विझवणें ]

विझवणें [ विघ्मायते=विझ्झाअतो=विझावतो, विझवतो ] (भा. इ. १८३२)

विंझुणा [ वीजनः = विज्जणो = विंझुणा, विंझणा, विंजण ]

विट [ विष् ]

विटणें १ [ वोट पहा ]

-२ [ विन्ट् हिंसने = विटणें ] वस्त्र विटलें. (धा. सा. श.)

-३ [ विष् विप्रयोगे । विष्णाति ] रंग विटला म्हणजे रंगाचा विप्रयोग झाला. माझे मन विटलें म्ह० मनाचा विप्रयोग झाला. ( धा. सा. श. )

-४ [ विंटनं = विटणें. विण्ट् वुण्ट् हिंसने, वस्त्र विटलें = वस्त्रं विंटितं किंवा वुंटितं ] (भा. इ. १८३६)

विटाळ [ भ्रष्ट = बाट. विभ्रष्ट = बिट. भ्रष्टविभ्रष्ट = बाटबिटणें. विभ्रष्टनं = विटणें ] ( भा. इ. १८३६)

विटाळणें [ विट्वलितं विटालितं=विटळलें विटळलें पिलालितं विटालितं = विटाळलें. टल् टल् वैक्लव्ये ] (भा. इ. १८३६ )

विटाळशी १ [ विट्वालशयाना = विटाळशी ]

-२ [ विट्वालासुः = विटाळशी ]

-३ [ विष्टरजस् - विट्टलसी = विटळशी = विटाळशी. विष्टं रजः यस्याः विष्टरजाः ] विष्ट म्हणजे टाकाऊ. (भा. इ. १८३६ )

-४ [ विष्टालसा = विट्टाळशी = विटाळशी. विष्ट्या अलसा म्हणजे विष्टेनें मद, थकलेली ] विष्टा म्हणजे शरीरांतून वहाणारें टाकाऊ रक्त. परंतु रजस् या पदार्थाशीं ज्या अर्थी विटाळशीचा संबंध आहे. त्या अर्थी पहिली (३) ही व्युत्पति प्राह्य दिसते. ( भा. इ. १८३६)

-५ [ विभ्रष्टरजा = विटलसी = विटाळसी ] जिचें रजस भ्रंश होतें ती विटाळशी. (भा. इ. १८३६)

-६ [ विष्टरजाः = विठ्ठलसी = विटाळसी ] विष्ट म्हणजे स्रवणारें आहे रजस् जिचें ती स्त्री. बहुव्रीहि समास. विष्ट सेचने या धातूचें निष्ठारूप विष्ट. विष्ट् म्हणजे स्रवणारें. विष्टरजस् म्हणजे जिचें रजस् स्रवतें आहे ती स्त्री. ह्या शब्दाच्या अनेक व्युत्पत्त्या मी करून पाहिल्या. परंतु ही व्युत्पत्ति आतां कायम समजावी. (भा. इ. १८३६)