Deprecated: Required parameter $article follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

Deprecated: Required parameter $helper follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

Deprecated: Required parameter $method follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

सर्वसामान्य नामादिशब्दव्युत्पत्तिकोश

दावण [ दामनी = दावणी = दावण (गुरांची ) ] ज्या लांब दोरीनें गुरांना एका ठिकाणीं ओळीनें बांधतात ती दोरी, लक्षणेनें जेथें बांधतात त्या जागेला हि दावण म्हणतात. (भा. इ. १८३६)

दावें [ दामन् = दावें ] ( भा. इ. १८३७ )

दास [दस्युः = दासः ] दास शब्द दस्यु शब्दाचा जुनाट वैदिक अपभ्रंश आहे व तो संस्कृत म्हणून गणला गेला आहे.

दासट [ दशृ, दंश् : दंसक superl दंसकिष्ट = दासट ] biting.
उ. - तरि मारें उणें कालकूट । तेणें मानें कडुवट ।
कां चूनेयांहुनु दासट । अम्लीं हान॥ ज्ञा.१७-१३८
चूनेयाहुनि दासट more biting than chunem.

दाह [ दाहः ] ( डाह पहा )

दाही [ पाची पहा ]

दिखत [ दृश् १ प्रेक्षणे ] (धातुकोश-दिख पहा)

दिठा [ द्विपथ = दिठा ]

दिठिवा [ दृष्टिपातः = दिठ्ठिवाआ = दिठिवा ] हा शब्द ज्ञानेश्वरींत येतो.

दिपुष्ठाण [ दीपोच्छिष्ट = दिपुष्ठ. दिपुष्ट + घाण = दिपुष्ठाण ] दिव्याची घाण.

दिमाख [ घ्मांक्षा = दिमाख ] ध्मांक्षा म्हणजे कावळ्यासारखे कावकाव करणें, जबर इच्छा, इ. इ.
दिमाख काढीन म्हणजे तुझी महत्त्वाकांक्षा मारून टाकीन.

दिलँ, दिलें-ला-ली [ दत्त = दिन = दिलँ = दिलें -ला-ली ] ( ग्रंथमाला)

दिवटा [ दीपवर्त्तिका = दिवटी. द्विष्टः = दिवटा ] दिवटें पोर = द्विष्टः पुत्रकः

दिवटा, दिवटी [ दिविष्ठ heavenly = दिवटा-टी-टें] divine दिवटें पोर ( लाक्षणिक ) worthless chap. दिवटी १ [ दिव्यस्त्री divine female = दिवटी ] any vagrant woman.

-२ [ दीपवर्तुलि = दीववाटुली = दिवाटली = दिवाटी, दिवटी ] ( ग्रंथमाला)

दिवड [ द्विपद = दिवड ] ( भा. इ. १८३२ )

दिवसपट्टी [ दिनपट्टिका = दिनपट्टी, दिवसपट्टी ] रोजचें वेतन. मासपट्टिका = मासपट्टी, महिनेपट्टी. वर्षपट्टिका = वरीसपट्टी.

दीठ [ दृष्टि = दीठी = दीठ] (स.. मं.)

दीठिवा [ दृष्टिपात = दीठिवाअ = दीठिवा ] ( ज्ञा. अ. ९ पृ. ५ )