Deprecated: Required parameter $article follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57
Deprecated: Required parameter $helper follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57
Deprecated: Required parameter $method follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57
संस्कृत भाषेचा उलगडा
४) तिहेरी जोडधातू
१ रमय् + आम् + कर् + मि = रमयांकर्मि
रमय् + आम् + चकर् + अ = रमयांचकर
पावय् + आम् + कर् + मि = पावयांकर्मि
पावय् + आम् + चकार् + अ = पावयांचकार
कचोरय् + आम् + कर् + मि = चोरयांकर्मि
चोरय् + आम् + चकार् + अ = चोरयांचकार
(वि) विद् + आम् + चकार् + अ = (वि) विदांचकार
२ विविद् + इष् + आमि = विविदिषामि
जुहू + ष् + आमि = जुहुषामि
विवह् + ष् + आमि = विवक्षामि
१) साधे धातू. २) दुहेरी धातू, ३) अभ्यस्त धातू व ४) तिहेरी धातू, यांना एक उपसर्ग लावून एका प्रकारचे जोडधातू पूर्ववैदिक भाषांत बनवीत असत. या उपसर्गी जोडधातूंना परोक्ष ही संज्ञा नामी शोभते. परोक्ष या संज्ञेच्या अपेक्षेनें बाकीच्या धातूंना अपरोक्ष किंवा प्रत्यक्ष किंवा समीप किंवा वर्तमान या संज्ञा अस्तित्वात येतात. परोक्ष धातू येणेप्रमाणे बनत : १) साध्या, दुहेरी, अभ्यस्त किंवा तिहेरी धातूच्या मागे अ उपसर्ग लावण्याची एक पद्धत. २) पाचव्या प्रकारच्या अभ्यस्त धातूंची प्रत्यक्ष रूपेच परोक्ष समजत. प्रत्यक्ष अर्थ कोठे घ्यावयाचा व परोक्ष अर्थ कोठे घ्यावयाचा ते केवळ संदर्भावरून ठरे. उदाहरणार्थ, राम आह: या वाक्याचा राम: ब्रवीति असा प्रत्यक्ष अर्थ होतो किंवा राम: अब्रवीत्, अस परोक्ष अर्थही होतो. कोणता अर्थ विवक्षित आहे ते केवळ संदर्भावरून कळे, परोक्ष धातू व त्यांची रूपे येणेप्रमाणे साधत. तुलनेकरता प्रत्यक्ष रूपेही देतो :