७६. कार्यभागाचीं मुख्य अंगें तीन:--- (१) इतिहाससाधनसंशोधन, (२) साधनसंग्रह, (३) साधनप्रकाशन. मराठ्यांच्या व हिंदुस्थानांतील इतर समाजांच्या इतिहासाचीं साधनें हिंदुस्थानांत शेंकडो स्थलीं व यूरोपांतील पांचचार राजधान्यांत सांपडण्यासारखीं आहेत. तीं शोधून काढावयास प्रथमारंभीं निदान दहा तज्ञ्ज्ञ गृहस्थ लावले, तर प्रत्येकीं अन्नखर्च व प्रवासखर्च मिळून वर्षाला ६०० रुपये धरल्यास ६००० रुपये पाहिजेत. अशा दहा लोकांच्या सतत व अविश्रांत खटपटीशिवाय हें अवाढव्य काम समाधानकारक रीतीनें उरकणार नाहीं. शोधून आणिलेल्या साधनांचा संग्रह करण्यास इमारत पाहिजे. तिचा खर्च सुमारें १०,००० रुपये. आणि दरवर्षाला १०,००० अष्टपत्री पृष्ठें ऐतिहासिक अस्सल साधनें प्रकाशण्यास १०,००० रुपये.
मिळून, प्रथम इमारतीप्रीत्यर्थ कायम बुडित खर्च  ---- १०,००० रुपये.
दरवर्षास संशोधनास व प्रकाशण्यास                  ---- १६,००० रुपये.
इमारत व साधनसंग्रह यांच्या व्यवस्थेस
लागणा-या एका कारकूनाचा व एका हमालाचा 
वार्षिक पगार १५ व १० रुपये दरमहाप्रमाणें              ---- ३०० रुपये.
आणि सादिलवार खर्च दिवा, बत्ती, कागद वगैरे         ---- ५०० रुपये.

एकूण १६,८०० रुपये वार्षिक चालता खर्च व १०,००० रुपये कायमचा इमारतीप्रीत्यर्थ बुडित खर्च लागणार आहे. चालक मंडळींनें व तज्ञ्ज्ञांनीं साधनें निवडण्याचें, संपादण्याचें व प्रकाशनार्थ तयार करण्याचें काम फुकट करावयाचें आहे. प्रकाशनाचें काम केलें नाहीं. तर १०,००० रुपये अर्थात् लागणार नाहींत. केवळ ६८०० रुपये वार्षिक खर्च संशोधन, व्यवस्था व संरक्षण यांच्याकरितां लागतील. हा सर्व अंदाज स्थूल आहे. चालक व अभिमानी मंडळीच्या सल्ल्याप्रमाणें यांत योग्य फेरफार करणें जरूर पडेल.

७७. प्रस्तुत हें सर्व मनोराज्य आहे. पंधरावीस हजारांची रक्कम दरवर्षास खर्चणारी स्वतंत्र लोकसंस्था क्रांग्रेसखेरीज दुसरी या देशांत नाहीं. कांहीं खासगी शाळा वगैरे संस्था वीस पंचवीस हजारांचा विनियोग करणा-या आहेत. परंतु पांच दहा हजार रुपयांकरितां त्या सरकारच्या मिंध्या अतएव लोकहितदृष्ट्या निरुपयोगी बनल्या आहेत. तसा प्रकार ह्या भावी संस्थेचा होऊं नये, अशी सर्वांची इच्छा आहे. कर्ता करविता स्वदेशांतील अभिमानी समाज आहे.