पत्रांक १०३

श्री.
१६९६ चैत्र शु। २.

विनंती उपरी. इकडील वर्तमान व रा मामांची मर्जीचा प्रकार एकदां पत्रीं लिहिला आहे. आह्मी लेहूंच नये. परंतु तुह्मांस कसा कळावा ? आणि प्रसंगी कामास उणें तरी पडलियास घात. ह्मणोन लिा आहे. प्रविष्ट जाहाला असेल. तुह्मीं मुरबियांसी दाखविला असेल. त्यांच्या चित्तांत संकल्पविकरूप काय येतील, हें मात्र आह्मांस साशंकता. त्यास, हे प्रकार असोत. तुह्मीं प्रसंगी आहां. तुम्हांस वाकफ आहेच कीं, आम्हांस गती दुसरी नाहीं. व सूक्तअसूक्त कोणी अर्थ आपले मुरबीयांसीं निवेदावे, आणि आपली वेधना दूर होणे, मनोरथ पूर्ण करणें, हे जागा आमची एक, दुसरी नाहीं, हेच निश्चय प्रांजल आहेत. तेथे चिंता काय ? त्यांत आमच्या अर्थाच्या दोन गोष्टी. एक गोष्ट ऐसीजे, आमचे पदरीं रुपया नाहीं. आणि पोटावांचून तरी अर्थ सरेना. चार लोक एकचित्त जूट राहिना. यांसी द्रव्य पाहिजे. दुसरी गोष्ट. हे मसलत जाहालिवर अलंकारयुक्त आम्हीं निर्वेधपणें लौकिक बरा करून सौख्यानें भाकर खावी. लक्ष निजध्यास आपले मुरबियांजकडे ठेवावें; देव स्मरोन राहावें; दूवा देत जावी; अहिर्निशीं परस्परें स्मरण राहावें. जर आम्हांस कांटा मोडला तरीं वेधना मुरबियांसी राहावी. "देवा "! "देवा" ! मात्र म्हणणें हा प्रकार आम्हांकडे. ऐशा प्रकारें दोन गोष्टी. त्यांत मसोदा रा मामांनीं लेहून देऊन आमचें पत्र लेहून घेऊन पाठविलें. त्याजवरून अर्थ सारे कळले असतील. या निमित्य आम्हीं तपशीलवार नालिशी सारखें वर्तमान लिा. सारांश हे दोन्ही मतलब आमचे गळित करून दिल्हे. त्यास, या अलिकडे क्षणक्षणां क्षुल्लक गोष्टी काय ल्याहाव्या ? याची पैरवी काय केलीत हें कळावें. रा तात्यासमागमें याद पाठविलीत, त्यांत हेच दोनी मुद्दे आहेत. मग चिंता काय ? ऐसेंच उत्तर अन्वय आपल्या चित्तांत येईल. त्यास, लाख रु। मुद्दा लेहून घेतला. तेव्हां मजुरी मात्र जाहली. मेहनत सारा दिवस करावी आणि सायंकाळीं आपली मजुरी घ्यावी! हा कांहीं प्रकार आम्हांस बरा दिसत नाहीं. लोभ करून करोडों रुा देतील ते आम्हांस थोडें. परंतु हे गोष्ट कांहींच नाहीं. आमचा काळ चालिला पा. याजनिमित्त पांच चार लाख रुशा आम्हांस कर्ज सरकारांतून अगर कोणी सावकार करून द्यावा. आणि हे दुर्बलता आमची दूर करून सबळ करावे, हा मजकूर एक. मात्र होऊन मनोरथ पूर्ण व्हावे. त्या अर्थांत आमचे अर्थ, बंदोबस्त, सौख्य, सा-या गोष्टी आहेत. हा पूर्ण भरंवसा आह्मांस आहे या अर्थीं येथे तोरा कोणी यावा. येविसीं लांबण होऊं नये. हे दोन्ही अर्थ चित्तांत येऊन जें करणें तें करावें. एक कामांत लाख कामें होणार. कित्येक जन सौख्य पावून आशिर्वाद देतील. तें काम जलदी देवानें करावें आणि तुह्मी साधन राखावें. निव्वळ मुद्दा घालून लाख रुपये दरमहा घ्यावा. अथवा कार्यावर दृष्टी घालनें ती न घालून अधिक करून घ्यावेत. हें मानस किमपि नाही. ज्या विचारें आमचें बरेंच होणें, आनी आपना वेगलें वतनेंच नाहीं, त्याअर्थी हा करार करून घेऊन पुढें एकनिष्टपन्नास लागल कीं रायाच्या पक्षीं एकनिष्ठताहि केली कीं लाख रुपये दरमहा करून घेतील. हा दुरारोप हरगीज नसावा. याच्या पोटीं कल्पनेस येईल कीं, पाय पसराया विद्या करितात. तर हे भाव चित्तांत आमुच न येत. जेथें जीवच समर्पिला तेथें दौलत काय चीज? हे मनोभाव. निस्छेयास गुंतलेत ++ हे खरें नाही. ही निशा पुर्तेपनें आपनास आहे. चवथे, आनिक रीतीचे भाव आह्मांविसी निघतील. त्याची खातरजमा आपनच करतील. दरमहा न घेतील. काळ तरी कैसा चालल ? याविसीं चितेंत राहील तर न राहावें. आखर दरमहा देनेंच निस्छयांत नेमिलें तेव्हां द्यालच. आलबते ! जेथें ऊनें पडलें त्याविसीं सल्लाहांत तुह्मांसच घालनें प्राप्त होईल. याअर्थी सासातां लाखांचें कार्य एक येळच बर, कोन्हांस सांगून करून देवावें. परभारें कर्ज घेतले ऐसें मामासही दिसेल. आह्यांसही सब्द परिनामीं लागनार नाहीं. बरेंच देनें, त्या पोटीं हा ऐवज राहील. ऐसें घढनार नाहीं. आह्मीं सारोधानें कल्पनेस आलें तें वारंवार आपनास लिहितों. याचें कारन कीं, या दौलतींत सेनासाहेबांजवळ वडिलपन आपलें. माझी गोष्टी तर कायावाचामने मी आपनास तात्याप्रमाने मानितों. ऐसे लिहिलें यात्रेहि ( म ) नन करावे. श्रीकृपें हें मी स्थापित आपला यास्थलीं आहे. तेव्हां निभलच निभल, कांहीं येक वर्तमान आपनास लिहीन. त्यास, वसवास तर नाहींच. मसलतीच्या पोटी जे जाहिरात सांगणें तेच मुरबियांस सांगतील, मामाचे व आमचे मुरब्री यांची ऐकतांच असल. त्यासीं, हरे गोष्टीचा सब्द आम्हांकडे लागू नये, पत्तें आमचीं अपनाजवळ ते घरीच आहेत. अस्तावेस्त राहतील. याजकरतां पाठवून द्यावी; किंवा फाडित जावी. येथून राजश्री सदोबा दादास व गनोबास श्रीमंतांनीं आपनाकडेस पाठविलें आहे. हें सर्व निवेदन करतील. त्याप्रमाणें घढऊन त्यांसीं लवकर बिदा करावें. बहुत काय लिहिणे? हे विनंती.