Deprecated: Required parameter $article follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57
Deprecated: Required parameter $helper follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57
Deprecated: Required parameter $method follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57
मराठी धातुकोश
आहाच [ आ + भास् ( नाम ) { आभास् = आहाच् - आहाचु } ] वरवर दिसणें.
आहाट १ [ आ + घट्ट णिच् १ चलने { आघट्टय ( णिच् ) आहट्टय = आहाट } ] घोटणें, घट्ट करणें.
-२ [ आघाटनम् ( ना. ) { घ् + ह् } ] घट्ट करणें, घाटणें ( वरण वगैरे )
-३ [ आ + घट्ट् ( णिच् ) घट्टयति ] इतर रूपें - हाट, घाट.
आहाण १ [ आ + हन् २ हिंसायाम् { न् = ण् } ] मारणें. इतर रूप-आहण.
-२ [ आघातन ( ना. ) { घ् + ह् } ] मारणें.
आहार १ [ आहारायते ] जेवून जड होणें.
-२ [ आहृ १ अदने ] अति खाऊन मंद होणें.
-३ [ आहारय् ] पोट भरून जेवणें. ( आर २ पहा )
आहाल [ आ + हन् २ हिंसायाम् { न् = ल्ँ = ल् } ] मारणें.
आहाळ १ [ आ+भा २ प्रकाशने ] पोळणें, जाळणें, भाजणें.
-२ [ आ + भाल ( ना. ) { भ् = ह् } ] पोळणें, भाजणें.
-३ [ आ + हरस् ( ना. ) ज्वलतो नामानि, निघंटु ( हरस् = आहाळ ) ] पोळणें, जाळणें.
-४ [ आ + ह्वल् १ गतौ ] हालविणें. इतर रूप-आहळ
आहोट [ अपमृष्टिः ( ना. ) ( अपमृष्ट = अवहट्ट = ओहाट) कमी होणें. अपमृष्टिः = ओहोटी.
आव्हास [ आ + भास् १ प्रकाशने { भ् = व्ह् } ] आभासणें, वाटणें.
आळ १ [ आ + लिह् २ आस्वादने ( लिह् = लिढ् = लिळह् = ळह् = ळ ) गोठणें, घट्ट होणें. आळिवणें = घट्ट करणें.
-२ [ आ + ली ४ लोपे ] संपणें, नाहींसें होणें.
-३ [ आ + ली १ द्रवीकरणे ] चिकटणें, घट्ट होणें.
-४ [ आ + ली ४ श्लेषणे ] एकत्र चिकटणें.
-५ [ आ + ली १ द्रवीकरणे ] स्थिरावणें, चिकटा होणें. उ०-पिठलें आळलें.
-६ [ अल् १ पर्याप्तौ ] आलणें. ( आल पहा )
आळप १ [ आ + लिप् ६ उपदेहे ] बांधणें. गुंडाळणें. इतर रूप - अळप.
-२ [ आ + ल् ९ छेदने ] कापणी करणें ( लावणी-आळपणी)
आळव १ [ आ + लप् ६ शब्दे { लप् - ळव् } ] स्तुति करणें. ( आलव पहा )
-२ [ आ + लप् १ भाषणे ] आलाप घालणें. ( आलव २ पहा )
-३ [ अल् १ भूषणे { ( णिच् ) ( आलय = आळव ) } ] स्तुति करणें, भूषविणें.
-४ [ अर्ह् १ पूजायाम् अर्हयति ( अर्ह् = अर् ह् = अळह् = अळअ = अळव ) ] पूजणें, स्तुति करणें.
आळस [ आ + लस् १ क्रीडने { ल् = ळ } ] आळस येणें, जड होणें. इतर रूप-आळसाव.
आळसाव [ आ + लस्य ( ना. ) { आलस्यय = आळसाव } ] मंदता, जाड्य येणें. ( आळस पहा )
आळिव [ आ + लिह् ४ उपदेहे ] घट्ट, चिकटा करणें.
आळुक १ [ आ + लुष् १० हिंसायाम् ] नागवणें.
-२ [ आ + लूष् १० हिंसायाम् { लष् = ळुक् } ] नागविणें.
उ०-जिहिं आपणपें नाहिं देखिलें । ते चि हीं इंद्रियार्थी रंजले । रंक आळुकैलें। तुषातें सेवी ॥ ( नागवलेला भिकारी तूस खातो ) ज्ञा. ५-११० मांडगांवकर