Deprecated: Required parameter $article follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

Deprecated: Required parameter $helper follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

Deprecated: Required parameter $method follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

सर्वसामान्य नामादिशब्दव्युत्पत्तिकोश

डुरवणें [ अय् १ गतौ. दुर+ अयू= दुरयति =डुरवतो] ( धा. सा श. )

डूक [दूष्= डूख = डूक. दु:ख = डुक्ख = डुक ] डुक म्हणजे दुःख.

डोकें १ [ बोडकें (बुड् = हजामत करणें ) = हजामत ज्याची करतात तो अवयव = डोकें ] (स. मं.)

-२ [डक् (झोंपतांना जो अवयव विशेषतः डुकलतो तो). याचें एक रूप = डोसकें. डोसकें याचें रूपांतर = डोचकें] (स. मं.)

-३ [ स्तोमकं] ( डोंबल पहा )

डोचकें १ [ स्तोमकं ] (डोंबल पहा)

-२ [ डुक् ] ( डीकें २ पहा)

डोचणें [ द्रुह - दुह्यति = डुज्जे = डोचे ] द्वेष करणें. (भा. इ. १८३३)

डोंबल १ [ स्तोमकं ( head) = डोकें, डोचकें, डोंबल ( occiput ) ]

-२ [ पाण्यांत बुडतांना प्रथम भाग बुडवितात तो = डुंब्= डुबणें ] ( स. मं. )

-३ [ दौर्बल्य = डोब्बल = डोंबल ] उ०-डोंबल तुझें = दौर्बल्य तुझें.
मराठींत लहान माणसावर रागावून हे शब्द मोठीं माणसें योजतात. ( भा. इ. १८३२ )

डोमकावळा [ द्रोणकाकः = डोणकावळा = डोमकावळा ] डोमकावळा म्हणजे कृष्णकाक.

डोरली [ दुष्प्रधर्षिणी = डोरिणी = डोरली ]

डोल [ दोला = डोल ] डोलानें म्हणजे दोलायंत्रासारख्या भांड्यानें विहिरींतून पाणी काढतात.

डोला १ [ F दोला = डोला M. in Marathi ] दोला processian in हस्तिनापूर was very ancient adopted by the Mahomedans.

-२ [दृष्टि = दुट्टि = दोडा = डोला, डोळा.
द्योतः = डोला, डोळा ] ( ज्ञा. अ. ९ पृ. ४३ )

डोली [ दोली = डोली ]

डोसकें [ डुक्] - ( डीकें २ पहा)

डोह [ द्रह, द्रह a deep lake डोह ]
- हद पासूनच निर्वचिलें पाहिजे असें नाहीं.

डोहणा १ [ द्रोहणः = डोहणा. द्रुह् to hate ] hatred.

-२ [ द्रोहणा = डोहणा ] डोहणा म्हणजे खुनस.

-३ [ द्रोहणा = डोहणा ] hatred.

डोहो [ द्रुह = डोह, डोहो. बहुवचन ] द्रुह म्हणजे तडाग. ( ज्ञा. अ. ९ पृ. ७ )

डोळ [दुर्लू= डोळ ] वाईट रीतीनें फोडलेले, न फेडलेले द्विदल दाणे. सुलुः चांगले फोडलेले दाणे = सोले.

डोळा १ [ लोचनक = लोअणअ = डोअलअ = डोळा. ल=ड; न=ण=ल=ळ ] डोळा या शब्दाची ही व्युत्पति खरी.

-२ [ डोल हलणें ( ज्ञानेश्वरी ) जो अवयव पाहाण्यासाठीं हलतो तो = डोला = डोळा ] (स. मं.)

-३ [ दृष्टि, द्योतः ] ( डोला २ पहा )

डौर [ डमरु = डवँरु = डौरु = डौर ] एक वाद्य आहे.
डौराचीं गाणीं म्हणजे डमरूच्या नादावर म्हणण्याचीं गाणीं.