व

व [ उत (आणि) = उअ = व ] ओ, व, हें अव्यय फारशींत संस्कृतसदृश प्राकृतांतून गेलेलें आहे; व मराठींत महाराष्ट्रीद्वारा उतरलेलें आहे. व हें अव्यय फारसींतून मराठींत आलें असें म्हणण्याचें कारण नाहीं. (भा. इ. १८३५)

वइनी [ गृहवत्नी = वयनी = वइनी ] घरांतील यजमानाच्या पत्नीला वयनी म्हणतात. वयनीबाई म्हणजे गृहवत्नी. भगिनी पासून वहिनी व बहीण हे दोन शब्द निघतात.

वई [ वृति = वइ = वई] वई म्ह० कुंपणा. (ग्रंथमाला)

वखवख [ वृष्]

वखवखणें १ [ वृष्. वीप्ता, आभीक्ष्ण्यं) वृषवृष = वखवख ] वखवख म्ह० अत्युत्सुक होणें. ( धा. सा. श. )

-२ [ वष् हिंसायां. वष्= विख् = वखवख (द्विरुक्ति) ] ( ग्रंथमाला )

वग १ [ अवगति = वगइ ( अलोप ) = वग (स्त्रीलिंग)] अवगति म्हणजे माहिती, परिचय, ज्ञान. (भा. इ. १८३६)

-२ [ वग् गतौ ] (ग्रंथमाला)

वंगण १ [ व्यंजनं = वंगण ] वंगण म्हणजे गाडीच्या चाकाचें ओंगण.

-२ [ भ्रक्षण (तेल) = वंगण ]

वंगणें १ [ वगि गतौ. वंगनं = वंगणें ] वंगणें म्हणजे नम्रतेची गति कमी करणें. (धा. सा. श.)

-२ [ वघि आक्षेपे निंदायां । गतौच । वंघनं = वंगणें ] कसा वंगला म्हणजे निंदेनें मऊ आला. ( धा. सा. श. )

वगत [ अवगति ( ज्ञान ) = वगत ]

वगळणें [ अवगलन = ओगळण = वगळण = वगळणें ] (ग्रंथमाला)

वाचक-वचकणें १ [ वष्क = वसक = वाचक. वष्कन = वचकणें ] वष्क म्हणजे पहाणें. ( भा. इ. १८३४)

-२ [ उच्चकनं = वचकणें ] उच्चकनं म्हणजे आदरानें पहाणें. (भा. इ. १८३७)

वचणें [वि + अय् to waste away = वचणें ] नासणें.

वाचावचा [ वच् परिभाषणे - वचंवचम् = वचावचा ( बोलतो ) ]

वजा [ वज् ]

वटई [ वर्तका = वटई] पक्षिविशेष.

वटवट [ वट् परिभाषणे ] ( ग्रंथमाला )

वटी [ वर्तिका ] ( वाटी पहा)

वठणें १ [ वंठ ] ( उठणें ३ पहा)

-२ [ व्यथ् १ भयसञ्चलनयोः . व्यथ् ( कोरडें होणें ) = पडणें ] वृक्षः व्द्यधते = झाड वाटतें. ( धा. सा. श. )

-३ [ उठ् उपघाते ] ( ग्रंथमाला )

वठवणें [ प्रस्थापन = पट्ठावण = वट्ठावण = वठावनें = वठवणें ] भा. इ. १८३२)