Deprecated: Required parameter $article follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

Deprecated: Required parameter $helper follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

Deprecated: Required parameter $method follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

सर्वसामान्य नामादिशब्दव्युत्पत्तिकोश

भांड [ भंड: = भांड (मस्कर्‍या ) ]

भांडकुदळ [ कुर्द् १ क्रीडायाम्. कुर्दल: = कुदळ, भांडकुदळ ] भांडकुदळ म्हणजे क्रीडेनें भांडण्यांत पटाईत.

भांडवल १ [ भांडमूल्य = भांडउल = भांडवल ] (ज्ञा. अ. ९ पृ. १७५)

-२ [ भांडपदम् = भांडवड=भांडवल ] (भा इ.१८३४)

-३ [ भांडबलं = भांडवल ] मूलधन (भा. इ. १८३७)

भांडेंकुंडें [ भांडं कुंडं = भांडेंकुंडें. भांड भूषणमात्रेपि इति विश्वः ] चोरानें तिचें भांडेंकुंडें नेलें म्हणजे दागदागिने नेले.

भाड्या - ब्राह्मण्यां वैश्याद् यो वैदेहको जातः तेन राज्ञां शुद्धान्ते अन्तःपुरे स्थित्वा राज्ञीनां रक्षणं कर्तव्यं । तेन सामान्यवनिताः पोष्याः । तेषां भाटी तस्य जीविका । स शुद्राद्धीनः । पण्यांगनानां राज्ञां च तदिच्छया संगतं कुर्यात् ॥
भाटी म्हणजे भाडें.

सामान्यवनितांच्या भाड्यावर उपजीविका करणारा जो वैदेहक तो च भाटिक.
भाटिक: = भाडिआ = भाड्या

हा शब्द प्राकृत स्त्रिया प्राकृत पुरुषांना अपशब्दार्थी सध्यां महाराष्ट्रींत लावितात.
टीप - वरील उतारा जातिदर्पणनामक ग्रंथांतून-मजजवळ असणाच्या-पृष्ठ ४, पंक्ति ७॥८॥९ - घेतला आहे. ( भा. इ. १८३२ )

भाणें [ भाजन = भाअण = भाणँ = भाणें = भांडें र्‍हस्वत्वदर्शक भाणडें = भांडें ] ( ग्रंथमाला )

भात [ भक्तः = भात ] ( भजें पहा )

भातुकली [ व्यात्युत् + केलि ] (बातुकली पहा)

भातें [ भृत्यकं wages, hire = भातें ] मजुरी, पोटगी.

भातोण [ भक्तकुण = भातोण. भक्तस्य पाकः भक्तकुणः (५-२-२४ ) ]

भानगड [ भ्रम् ४ भ्रमणे. भ्रमनिगडितं = भांनिगड = भानगड ] भानगड म्हणजे भ्रमानें घेरलेली स्थिति. ( धा. सा. श. )

भानचोद [ भगिनीसुत = बेहेणसोद=भेनचोद= भानचोद ] भानचोद ही मराठींत शिवी नाहीं. भानचोद म्हणजे बहिणीच्या मुला ! बहिणीला चोदणारा असा उत्तान अर्थ उगाच करतात.

भांवावणें [ बंभ्रम्यते ( भ्राम्) = भांवावणें ] भांवावणें म्हणजे अतिशय भ्रममाण होणें. ( भा. इ. १८३६ )

भारकस [ भारकर्ष: = भारकस ] भारा बांधण्याची दोरी, कसा.