Deprecated: Required parameter $article follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

Deprecated: Required parameter $helper follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

Deprecated: Required parameter $method follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

सर्वसामान्य नामादिशब्दव्युत्पत्तिकोश

अणकुला [ अणुक + ल = अणकुल ( ला-ली-लें )] अणकुला म्हणजे अति लहान

अंतर [अंतराय = अंतरा=अंतर] सासू सुनेला अंतर करीत नाहीं= श्वश्रूः स्नुषायै अंतरायं न करोति. अंतर म्हणजे प्रतिबंध, अडथळा, इजा. सा तव जीवितान्तरायं करिष्यति = ती तुझ्या जीवाला अंतर करील. (कारंडव्यूह अश्वराजवर्णनम्). ] (भा. इ. १८३४)

अंतरा (सतारीचा) १ [ अंतरालः = अंतरा (ल लोप)] ( भा. इ. १८३६ )

-२ (वाद्य-गान परिभाषेत) [अंतरायः interposition= अंतरा ]

अंतरा अंतरावर [ अंतरान्तरोपरि ]

अंतराळीं [ अंतराले ]

अतिवीख [ अतिविषा ]

अत्ता [ (वैदिक) अस्था at once, without delay ( अ + स्था) = without delay, at once.
अतः = आतां now ह्याहून अत्ता हें अव्यय निराळें.

अत्या [ अंतिका = आंतिआ = आंत्या = अत्या ] अंतिका म्हणजे वडील बहीण. अत्या हा शब्द वडील बहिणीला मराठींत लावतात. (भा. इ. १८३४)

अथतथ [ अत्रतत्र ] अथतथ करतो = अत्रतत्र इति करेति.

अथाक [ अस्थाग = अथाक, अथांग ] अति खोल. ( भा. इ. १८३७)

अथांग १ [ अस्ताघ्य = अत्थाग्घ = अथांग ] bottomless, deep.

-२ [ अस्ताघ, अस्थाग = अथांग ( फार खोल )] अथांग पाणी.

-३ [ अस्ताघ (फार खोल ) = अथाग = अथांग ]

अदमणी [ अर्धमाणिका ]

अदमुरें १ [ अर्धमूर्च्छितं = अदसुरें] अर्धवट विरजलेलें दूध.

-२ [मूर्च्छ् १ मोहसमुच्छ्राययोः. अर्धमूर्, अर्धमूर्च्छितं = अधमुरे = अदमुरें ]

अदलाबदल [ अतिराव्यतिरा ]( धातुकोश-अदल् पहा)

अदळणें [ अद् (खाणें) + ल (स्थार्थक) = अदळ ] खाणें. भाकर्‍या अदळ म्हणजे भाकर्‍या खा (कुत्सितार्थक ). (भा. इ. १८३४)

अन्दु, अंदू [ अन्द् १ वन्धने. अंदुक: = अंदू (हत्तीच्या पायांतील श्रृंखळा) श्रृंखलो निगडोंदुक: (हर्षकीतिकृत लघुनानन ।ला)
हत्तीच्या पायांत अन्दु (सांखळदंड) बांधला. (धा. सा. श.)