Deprecated: Required parameter $article follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

Deprecated: Required parameter $helper follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

Deprecated: Required parameter $method follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

सर्वसामान्य नामादिशब्दव्युत्पत्तिकोश

पायली [ पाय्या = पाय + (स्वार्थे) ली = पायली ] यौतवं द्रुवयं पाय्यं (अमर, द्वितीय कांड, वैश्यवर्ग ८५ ) पायली हें जोडीचें माप आहे.

पायवणी [ पादपानीयं = पायवणी ]

पाया पडतो [ पादयोः पतति = पाया पडतो ] येथें पाया हें पाय ह्या शब्दाचें सप्तमीचें द्विवचन आहे.

पायाळू १ [ स्पृहयालुः = पायाळू ], one longing for - wealth. पाय ह्या शब्दाशीं कांहीं एक संबंध नाहीं.

-२ [ पाताल = पायाल = पायाळ = पायाळु = पायाळू ] ज्याला पाताळांतील वस्तू दिसतात तो. (स. मं.)

पायी [ उपाय ]

पार १ [ प्राय ] (फार पहा )

-२ [ प्रकरः (चव्हाटा) = पार ] चव्हाटा.

-३ [ पार (अत्यन्त, पलीकडील तीर ) = पार (सफ्फा) ] पार खाऊन टाकलें = संपेपर्यंत खाऊन टाकलें इ. इ. इ. पार हें संस्कृतांत नाम आहे; मराठींत निपात आहे.
(भा. इ. १८३३)

-४ [ पर, परम = पार ] आंबा पार सारा खाल्ला = आम्र: परमसर्वः खादितः किंवा आम्रः प्रायः सर्वः खादितः
पार हें अव्यय पर, परम पासून व प्रायस् पासून, अश्या दोन मूळांपासून निघालें आहे.

-५ [ प्रायः = पार (अव्यय) ] तो पार मरून गेला = स प्रायः मृतः. वाघ पार पळून गेला = व्याघ्रः प्रायः पलायितः पार म्हणजे बाहुल्यानें, फार करून.

पारखणें [ ईक्ष् १ दर्शने. परीक्षणं = पारखणें ] ( धा. सा. श. )

पारठी १ [ परेष्टुका (पुष्कळदा व्यालेली गाय) = पारठी ]

-२ [ प्रष्ठौही गर्भिणी गौः. प्रष्टौही = पारठाइ = पारठी ] पारठी गाय म्हणजे गाभणी गाय (भा. इ. १८३४) पारडी [ पाड + तरी ] ( रूं पहा)

पारडूं [ पाड + तर ] ( ,, )

पारडें [ पाड + तरी ] ( ,, )

पारणें [ प्रार्ण + chief debt ) = पारणें ] कृष्णाला पाहून, डोळ्यांचें पारणें फिटलें = Discharged the debt of the eyes.

पारध १ [ पराधिः = पारध ]

- [ प्रार्थन = पारधन = पारध ] (भा. इ. १८३२)

पार पाडणें [ परिपारणं = पारपाडणें ] एवं कुलपुत्रावलोकितेश्वरो बोधिसत्वो महासत्वः सत्वान् धर्मं देशयति, परि-पारयति, निर्वाणभूमिमुपदर्शयति । (कारंडव्यूह-अष्टमप्रकरणम्) (भा. इ. १८३४)