Deprecated: Required parameter $article follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57
Deprecated: Required parameter $helper follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57
Deprecated: Required parameter $method follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57
मराठ्यांच्या इतिहासाची साधने खंड पहिला (१७५०-१७६१)
ऐसे महाल कोठें आहेत? त्या माहालास कौल श्रीमंताचा जार. यावरी तनखाहि कदाचित वसूल होऊं सकेल; परंतु आजच पाहिल्यास नाहीं. जो ऐक निश्चय झाला आहे त्याचा परस्परें निर्वाह करावा यांत उत्तम आहे हे विनंति.
राजश्री जाधवरायास चार पांच महिने कैदेंतच ठेवावें, तद्नंतर श्रीमंत स्वामीच्या विद्यमानें जें करणें तें करावें. ऐसें समसामजंगास सांगावें ह्मणोन लिहिलें१४३ अशास, जाधवरायास पहिलेंच रुखसत केलें. वर्तमानहि हुजूर लिहिलेंच आहे. आतां त्याच्यानें काय होते ? केवळ निर्जीव करून सोडिलें ज्या गोष्टीचे भयास्तव त्यास अटकाव करावा तें त्याच्यानें कांहीं होवत नाहीं. कळलें पाहिजे. हे विनंति र।। छ १३ रमजान.
विनंति श्रीमंत प्रतापवरिष्ठाभिधान राजश्री पंतप्रधान स्वामींनी एकांतीं खिलवतांत फर्माविलें कीं जानोजी भोसले यांनीं पुण्यांत असतां करार केला कीं किल्ला गोवळेचा नवाबाचा घ्यावा, वराडांत अंमल तह नासरजंगाचे वेळेस जैसा होता त्याप्रें॥ वर्तावें, गंगथडीस घासदाणा जाजती न घ्यावा, सुरळित सदर्हू कराराप्रें।। वर्तावें ते तों एकहि गोष्ट अंमलांत न आली. बदमामली करून वराडांत पैका घेतला. गंगथडीस घासदाणा घेतला. मुलूख पायमाल केला. उपरि नवाब खुद्द बदौलत१४४ वंजरासंगम पावेतों गेले, परंतु, फौज, सरदार, मराठे व फिरंगी कोणी नव्हते. तेबीं पोंहचून सदरहूप्रें।। अमलांत यावें तें न जालें. नवाब फिरले. जाधवरायाच्या मुलकाच्या बंदोबस्तास गुंतले, असो. हें साल गेलें परंतु, पुढे आतांपासूनच माहाराव जानोजी निबांळकर व हणवंतराव निबांळकर यांसी सांगावें की दोघेजण एकेविचारें वराडांत जाऊन भोसल्यास तंबी करून सदर्हू कामें सरकारचीं करणें. उभयतां निबांळकरास वसूल पन्नास लाखांचा मुलूक आहे. व भोसल्यासहि पन्नासा लाखांचा मुलूक आहे. हे ह्मणतील कीं त्याजपासी फौज फार. तरी सरकारच्या कामावरी येक वरीश आणखी पांच पांच हजार फौज ठेविली तरी काम होईल. पैका कोठें ह्यणतील तरी येक येक वरीश उभयतां निबांळकर चाकरीस आले नाहीत. कदाचित् आले तरी जानोजीचा पुत्र सात आठशे, हणवंतराव दोन हजार. मुलुक आहे त्याप्रें॥ फौज निरंतर पांच पांच हजार यांजपाशीं असावी. दुसरे पांच पांच हजार फौज येक सालीं जाजती ठेवावी. खाविंदांचें काम करून द्यावें. तरीच जन्मपरियंत मातबरीने मुलूक देऊन ठेविलियाचें फळ. नाहीं तरी इतका मुलूक खावंदानें त्याजवर कैसा बहाल ठेवावा. कितीदां चाकरीस नच आले. पैसा वसूल जाला तो खजाना मागें पडला. त्यापैकींच खर्च करून जाजती पांच पांच हजार फौज ठेवावी. आणि खाविदांचें एक काम वराडचें करून द्यावें; यांतच उत्तम. उभयतां निंबाळकरांपाशीं दहा हजार फौज प्रतिवरशीं असावी. येक साल घरांतीलच ऐवज खावंदाच्याच मुलकांत मेळविला. त्यांपैकीं खर्च करून फौज ठेवावी आणि काम करावें. तरीच खावंदानें मातबरीनें बाळगिल्याचें फळ व निंबाळकराचे सेवकधर्मास उचित असे. सदरहू मजकूर येकांतीं नवाब समसामुद्दौला बहादर यांसीं येक येक अक्षर वाचून दाखवून सदरहूप्रें॥ करवून वराडांत नवाबाचा अंमल सुरळित होय, गोवळचा किल्ला घेऊन चाकर मातबर निंबाळकर यांची आजमायेश होय.