Deprecated: Required parameter $article follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

Deprecated: Required parameter $helper follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

Deprecated: Required parameter $method follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

सर्वसामान्य नामादिशब्दव्युत्पत्तिकोश

पोहोचणें [ प्रस्थानं ] (पहचणें पहा)

पोळ १ [ प्लोष = पोळ ( भाजणें ) ] (भा. इ. १८३४)

-२ [गुजराथेंतील शहरांतील कित्येक लहानमोठ्या पेठांना पोळ म्हणतात. ह्या शब्दाचे संस्कृत प्रतोलि, प्रतोल हे शब्द होत. प्रतोल = पओल = पोळ ] ( स. मं.)

पोळा [ पूल् १ संघाते. पूलः = पोळा ] पोळा म्ह० बैलांचा संघ ज्या सणांत करतात तो. ( धा. सा. श. )

पोळी [ पुटी = पुली = पोळी (गव्हाची)] (ग्रंथमाला)

पौंड [ प्रोत + डी - डयनम्] ( धातुकोश-पौंड पहा)

प्यारा [ प्रियकारः ( ३-२-४४) = पिआरा = प्यारा ] प्रियंकर: व प्रियकार: असे दोन शब्द पाणिनि देतो. पैकीं प्यारा, पिआरा या मराठी व हिंदी शब्दांवरून प्रियकार: हा शब्द पाणिनिकालीं प्रचलित होता हैं दिसतें.

प्याला [ पेरु ] (पेला पहा )

प्रकाल [ प्र + कल् to drive forwards, to urge. प्रकाल: urging, insistence = प्रकाला ]
उ० - तैसा सांख्याहूनि पाहा प्रांजला ।
परि आम्हांसारखेयां जी अभोलां ।
एथ आथि काहिं प्रकाला । तो साहों ए वर ॥ ज्ञा. ५. १६५

प्रचीति [ प्रतीति (विश्वास) = प्रचीति. त = च ] ( भा. इ. १८३७ )

प्रयागवळ [ प्रयागपालक: ] (गयावळ पहा)

प्रवेसणें [ प्र + विश् = प्रविश् = प्रवेसणें ]

प्रसाद [ प्रसादन ( boiled rice) वैजयंती कोश = प्रसाद ] boiled rice as a खिरापत in a temple.
प्राञ्च् forward shows that the Aryans came from the प्रतीची West and travelled towards the East.

प्राण [ अपराण्हः = पराण्ह = प्राण्ह = प्राण ] अन्न मिळतां मिळतां रोज प्राण जातो.
अन्ने मेलिप्यति नित्यं अपराण्ह: भवति, जायते । ( भा. इ. १८३४)

प्रायश्चित [ प्रायस् (प्र + आ + यस् to trouble) = to trouble exceedingly
प्रायश्चित्त mind exceedingly exercised after a fault, crinne etc, etc. म. धा. १७
प्राय ( यः ) शब्द निराळा ( प्र + अय् घञ् or इ-अच् वा )
going away, dying as an expiation.)

प्रेष १ [ प्रैषः ( पाणिनि ८-२-१०४ ) order = प्रेष ] हा शब्द ऐतिहासिक मराठी पत्रांत येतो.

-२ [ प्रैष (निरोप पाठविणें ) = प्रेष ] प्रेष म्हणजे निरोप.
प्रेष्य = प्रेष. प्रेष = चाकर, जासूद.

मराठींत प्रेष या शब्दाचे चाकर व निरोप असे दोन अर्थ आहेत व ते प्रेष्य व प्रैष या दोन भिन्न संस्कृत शब्दांपासून निघालेले आहेत. (भा. इ. १८३७, ३६ )