आढ १ [ आढ्य ( ना.) आढ्यता बाणणें, दाखविणें.

-२ [ आ + धि ६ धारणे { धि = ढ } ] आंबे आढणें ( आढींत पिकण्याकरितां ठेवणें ) इतर रूप-आढव

-३ [ आ + घ्यै १ स्मरणे { आध्यै = आढ } ] ताठ होणें, अडणें.

आढव [ आ + धि ६ धारणे ( णिच् ) धायय = आढव ] आंबे आढवणें. ( आढ २ पहा )

आढळ आढळणे. ( या धातूची माहिती लिहिलेली चिठी सांपडली नाहीं.)

आण १ [ आ + नी १ प्रापणे ] जवळ नेणें.

-२ [ आह्वानम् - आणाणँ - आणणें ] उ०- राजानें अमात्याला आणून = राज्ञा अमात्यं आहूय.

-३ [ आ + अन् , अण् २ श्वसने ] श्वासोच्छ्वास करणें. ( नाम ) ] आणि = श्वास.
उ०- तैसी जाणीव जेथ न रिगे। विचारू माघौता वाउलीं निगे ।
तर्क आणि ने घे । आंगीं जेयाचां ॥ ज्ञा. ७-५

-४ [ ज्ञा ९ ज्ञाने { ज्ञा - जाना - आण - ( सविकरण ) } ] मनांत आणतो - मनसि जानाति.

आणव [ आ + नी - ( णिच् ) आनायय - आणव, आणाव ] इतर रूप - आणाव

आणाव [ आ + नी ( णिच् ) आनापय = आणाव ] ( आणव पहा )

आत [ आ + अत् १ संततगमने अतति ] व्यापिणें.

आतळ [ हस्ततल ( ना. ) { हस्ततल = हत्तल ( वर्ण लोप ) = पूर्व स्वर दीर्घ = आतळ } ] स्पर्श करणें, चोरी करणें. इतर रूपें - हातळ, हाताळ.

आताट [ आ + तट् नाशने (णिच् ) ताटयति ] नाश करणें.
उ०- तैसें आज्ञान आताटुनीयां । ज्ञान एत एत उवायां ।
ज्ञाना ज्ञानें गीळुनियां । ज्ञानचि होय ॥ अमृतानुभव १९१

आतार [ आ + तृ १ प्लवने { णिच् । आ + तारय } आतार्यते ] उद्धरणें.
उ०-जेव्हलि तुवां देखिले । माझां वदनिं पडिले ।
तेव्हांचि एयांचें सरलें । आतारिती सुखें ॥ ज्ञा. ११ - ४७१

आतुड १ [ आ + तुड् १ संयोजने सान्निध्ये ] जवळ आणणें, प्राप्त होणें, सांपडणें. कर्मणि-आतुड्यते-आतुडे. उ० गुरुभजनीं आतुडे । ब्रह्मज्ञान विशेष पैं । ज्ञा.

-२ [ आ + तुज् १ आदाने लाभे { तुज् = तुद् = तुड् } ] मिळविणें, सांपडणें.

-३ [ आतृद् १ हिंसायाम् छेदने { आतृद् = आतुड; ऋ = उ; द् = ड् } ] छेदणें, फोडणें.

आडमोड १ [ अन्तर् + मुट् १० संचूर्णने मोटयति { मुट् - मोट् । गुण । ट् = ड् } ] प्रतिबंध करणें.

-२ [ अन्तर् + मुट् १ संचूर्णने मोटति ] मध्यें मोडणें.
उ०- एकें आडमोडविलीं । अजंगमाची खाल काढविली । एकें गर्भिणीं उकडविलीं । पुटामाजी ॥ कुंटे ज्ञा. १३-२२८

आडल [ आ + दृ ९, ६ माने { आदर् = आडर् = आडल } ] मान देणें, आदर करणें.
उ०- मीं आत्मा एकु चराचरीं । किं म्हणति एकाचा आडलु करी ॥
आणि कोपौनि एकां मारीं। हें चि रूढवीति । ज्ञा. ९-१६७

आडव १ [ आ + धा ३ धारणे { आधापय = आडवइ = आडवि; आडिव } ] बँकेत पैसा आडवणें, आडिवणें.

-२ [ आधी + कृ तारण देणे, ठेव ठेवणें ]
उ०- दागिने सावकाराकडे आडवून बसलों. इतर रूप-आडकव

आडवर [ अर्वाच्–खालीं, अव्यय { अर्वाच् = अर् वाच् = अड्वाच् } ] खालीं पडणें. ( आडवार १ पहा )

आडवार १ [ अर्वाच् खालीं, अव्यय ] खालीं पडणें. इतर रूप-आडवर.

-२ [ अन्तर् + वृ १० प्रतिबंधे, आवरणे वारयति { अन्तर् = आड; वृ। वृद्धि । वार् } ] प्रतिबंध करणें.

आडस १ [ आ + द्रढीयस् ( ना.) { आद्रढीयस् = आडस } ] घट्ट बसणें.

-२ [ अन्तर् + सू २, ६ उत्पत्तौ ] लपविणें. ( आडसु १ पहा )

आडसु १ [ अन्तर + सू २, ६ उत्पत्तौ ( अन्तर् = आड + सु ) लपविणें. इतर रूप-आडस २

-२ [ कर्मणि ] लपणें.

आडळ [ अन्तर् + दल् १ भेदे { अन्तर् = आड; दल = डल; आड + डळ = आडळ ( वर्णलोप ) } ] आडखळणें. ( आढळ पहा )

आडाव, आडावि [ आ + दु ५ विपत्तौ ] दुःखी, कष्टी होणें. [ आदु ( णिच् ) - आदावय् - आडावि. णिच् कर्मणि - आदाव्य - आडाव. निष्ठा - आदावित + ल - आडाइल आडाविल ( ला, ली, लें ) ]
उ०- तैसें तेयां तामसां होये । जें निंदूनि शास्त्रांची सोये।
सैध धांवति मोहें । आडाइले ॥ ज्ञा. १७-१०२

आडुळ, आडोळ - आढळ पहा.

आडखळ १ [ अन्तः स्खल् १ संचलने ] बोलतांना अथवा चालतांना अडणें.

-२ [ अर्धस्खल् ]

-३ [ अर्धस्खलनं = अड्डखलण ]

आडच् [ आ + दस् ४ उपक्षये ] क्षय होणें. आदस्यते ( कर्मणि ) = आडचिजे ।

आडजा [ अन्तर् + या २ गतौ { य् = ज् } ] मध्यें पडणें.

ई १ आडप् [ आ + दभ् ५ दंभने ] फसवणें 
आदभ्यते = आडपे, आडपिजे । फसला जातो।
आदभाप्यते = आडपैजे । फसवला जातो।

आडप [ आ + दृप् ४ हर्षमोहनयोः ] अमर्याद गर्विष्ठ होणें.

आडपड [ अधस् + पत् १ पतने { अधःपत् = अढःपड् = आडपड् } ] खालीं पडणें, नमस्कार घालणें.

आडफट [अन्तर् + पट् १० भेदने पाटयति { अन्तःपट् = आडफट् } ] आडवें फाटणें, फुटणें. ( आडफाट १ पहा )

आडफांक [ अन्तर् + प्र + अक् १ कुटिलगतौ { अन्तः प्र + अक् = अन्तफाक् = आडफाक } ] वेडेवांकडे फांटे फुटणें.

आडफाट १ [ अन्तर् + पट् ( णिच् ) ]

-२ [ अर्ध + पट् ( णिच् ) ] आडवें फाडणें, फुटणें. इतर रूप-आडफट.

-३ [ अन्तर् + स्फट् १ विशरणे ] इतर रूप-आडफाड.

-४ [ अन्तर + स्फंट् १ विशरणे ] इतर रूप-आडफांट १, २

आडफांट १ [ अन्तर् + स्फट् १ विशरणे ]
उ०-तेथ धर्म डाळबहाळीं । दिसती जन्मशाखा सरळी ॥
तिया आडफांटती फळीं । स्वर्गादिकीं ॥
माडगांवकर ज्ञा. १५-१९३ ( आडफाट ४ पहा )

-२ [ अन्तर् + स्फंट् १ विशरणे ] आडवे फांटे फुटणें. ( आडफाट ४ पहा )

आडफाड [ अन्तर् + स्फट् १ विशरणे ] आडवें फाडणें. ( आडफाट ३ पहा ).

आडबुक [ अर्ध + वृध् १ वृद्धौ { अर्ध = आड; वृध् = वुध् = बुध् } ]

आडमुठ १ [ अर्धमूढ ( ना. ) { अर्ध = आड; मूढ = मुठ } ] अडाण्यासारखें वागणें.

-२ [ अन्तर् + मुट् ६ बंधने ] मध्येंच आडकावणें.

आडमूठ [ अर्ध + मुह् ४ वैचित्ये ( अर्धमूढ = आड + मुठे ) ]

आठुळ [ अष्टील ( ना. ) ] घट्ट होणें. ( आठुल २ पहा )

आठोर [ आ + स्तृह ६ हिंसायाम् { आस्तृह् = आस्तु-ह् = आठुर = आठोर । गुण } ] इजा करणें. ( आठुर पहा )

आड् [ अड्ड १ अभियोगे ] हल्ला करणें.
(अड्ड्यते = आडे । अड्ड्यति = आडवी। )
(सेट्) अड्डिति + ल = आडिअल = आडिल ( ला-ली-लें).
( अनिट् ) अड्ड् + त = अड्ड + ल = आडल (ला-ली-लें)

आड १ [अन्तर्भू १ सत्तायाम् ] आंत असणें. उ०-कित्येक फिरंगाणांत आडले. ( अड ५ पहा )

-२ [ अन्तर् + धा ३ आच्छादने ] दडणें, अडून गोळी मारणें. ( अड ३ पहा )

आडक १ [ आ + दिह् २ उपचये { दिह् - दिघ् - डिक् - डक् } ] मध्येंच चिकटणें.

-२ [ आ + दिह् २ उपचये ] चिकटून गुंतणें. इतर रूप-आडकावि १

-३ [ आ + स्तक् १ रोधने { स्तक् - डक् } ] अडकणें. इतर रूप - आडकावि २

-४ [ आ + टक् बन्धने ] गुंतून बसणें.

-५ [ आ + स्तग् १ आच्छादने ] इतर रूप - आडकावि ३, आडकाव १

आडकव [ आधी + कृ तारण देणें, ठेव ठेवणें ] आडकाविणें. उ०—बँकेंत पैसा आडकाविणें. ( आडव २ पहा )

आडकाव १ [ आ + स्तम् १ आच्छादने { स्तम् - टक् - डक } उ०- आंगरखा आडकावणें. ( आडक ५ पहा )

-२ [ आ + स्तक् १ रोधने ] ( आडक ३ पहा )

आडकावि १ [ आ + दिह् २ उपचये ] चिकटून गुंतणें. ( आडक २ पहा )

-२ [ आ + स्तक् १ रोधने ] स्तकति, स्तकयति ] आडकणें. ( आडक ३ पहा )

-३ [ आ + स्तग् १ आच्छादने ] ( आडक ५ पहा )

आडखड १ [ अर्धस्कन्द १ गतौ । अडखड ] ( उडी मारणें, बोलतांना अडणें.) इतर रूप आडखंड १.

-२ [ अन्तः स्कन्द - अडखड ] इतर रूप - आडखंड २.

आडखंड १ [ अर्धस्कन्द् ३ गतौ ] आडखडणें.

-२ [अन्तः स्कन्द् १ गतौ ] आडखडणें ( आडखड २ पहा )

आटोप १ [ आ + तुप् १ हिंसायाम् ] { तुप-टुप-टोप } मारणे, संपविणें, शेवट करणें. उ०-त्यानें त्याला आटोपला-मारला.

-२ [ आ + तुफ्ः { तुफ्-तुप-टुप-टप } ]

-३ [ आतोपनं - तुप् हिंसायाम् ] आटोपणें म्हणजे संपविणें, शेवट करणें. इतर रूप-आटप ४

-४ [ आ + स्तूप् - समुच्छ्राये । वर्धने ] { स्तुप्, टोप, गुण ( स् लोप ) } गर्व होणें. मग आविष्कारला लाकुडें । पावकु जैसा जोडे । तैसी प्राणिदेहीं सांपडे । आटोपली हे ॥ ज्ञा. १६-२७६. इतर रूप-आटुप २

-५ [ आ + स्तुभ् ५, ९ रोधने { स्तुभ् - टोप } ] थांबविणें, शेवट करणें. कर्म आस्तुभ्यत-काम आटोपलें.

-६ [ आ + स्तुभ् ] सुंद, निश्चल होणें, संपविणें, मरणें. इतर रूप-आटुप १.

-७ [ आ + स्तूप १० समुच्छ्राये ] ढीग करणें ( आटुपणें-अशिष्टांत हा उच्चार आहे. ) आस्तुभ् + विस्तुभ् = आटोपणें बिटोपणें.

आठ [ आ + स्था १ निक्षून सांगणें { स्था = ष्ठ = ह् ठ = ठ; ह् प्रथम जातो. आस्था = हाठ. } ] उ०- आठून सांगतों कीं, शब्द नित्य आहे- "शब्दं नित्यं" आतिष्ठते. इतर रूप-हाठ.

आठर [ आ + थर्व् १ गतौ थर्व् = ठर् (व् लोप ) ] ( आटर पहा )

ई १ आठव १ ( आ + ध्यै १ चिंतायाम् , स्मरणे । आध्यायति = आठवी । आध्यायते = आठवे )

-२ [ अर्थ् १० उपयाञ्चायाम् { अर्थय्-अठव्. सविकरण } ] विनंति करणें. मागणें. उ०- तो संकटांत मला आठवतो.

-३ [ अर्थ ( ना. ) इच्छायाम् ] उ०- बायको नव-यास आठवते.

-४ [ अर्थ् १० उपयाञ्चायाम् ] देवाला आठवणें. इतर रूप-अठव २

-५ [ अस्तम् + इ २ गतौ, अस्तमिति मान्तमव्ययम् ] नाहींसें होणें, लोपणें. उ०- संकटावर संकटें कोसळून सारे ब्रह्मांड आठवलें. इतर रूप- अठव १

आठुर [ आ + स्तृह् ६ हिंसायाम् ( आस्तृह् = आस्तृ-ह् = आठुर् ) ] इजा करणें, आठोरणें. इतर रूप-आठोर

आठुल १ [ आ + स्थूल् १० परिबृंहणे वैपुल्ये ( आ-ष्ठूल्-ठूल् ) ] स्थूल होणें, घट्ट होणें.

-२ [ अष्टील ( ना. ) { अष्टिल - अठुळ } ] घट्ट होणें. इतर रूपें - आठुळ, अठुळ.

आटक १ [ आ + तंक् १ कृच्छ्रजीवने { तं = ट } ]

-२ [ आ + स्तक् रोधने ( अटकाव करणें ); { आस्तक् = आटक; हाटक } बोलाविणें. ( हाटक ५ पहा )

आटकळ १ [ आ + तर्क् + ल ( स्वार्थे ) १० भाषार्थः { तर्क = टकळ वर्णव्यत्यास ) } ] तर्क बांधणें.

-२ [ अर्ध + कल = अढ्ढकळ - अटकळ; ईषद् ज्ञाने ]

आटकावि [ आ + स्तम् रोधने ] ( हाटक ५ पहा )

आटप १ [ आ + स्तभ् ९ प्रतिबंधने; ( आस्तभ विष्टभ-आटप बिटप ) { स्तभ् = टभ् = टप } ]

-२ [ आ + स्तभ् ९ प्रतिबंधने; { आस्तभ् = आटप } ] निश्चेष्ट होणें, मरणें.

-३ [ आ + तुप् १ हिंसायाम् ]

-४ [ आतोपनम्-तुप् हिंसायाम् ] आटोपणें. आटपणें म्ह. संपविणें, शेवट करणें, ( आटोप २ पहा )

आटर [ आ + थर्व् १ गतौ; { आथर्व = आठर् = आटर, आठर } ] कमी होणें. इतर रूप-आठर.

आटल १ [ आ + टल् ( ट्वल् ) १ अनादरे { आट्वल् = आटल् } ] हलणें, हदरणें.

-२ [ आ + ट्वल् १ वैक्लव्ये ] हलणें, हदरणें.

-३ [ अटल ( ना. ) ] स्थिर होणें.

-४ [ अष्टिला ( ना. ) { अष्टिला = अठ्ठिला = आटळ } ] आळणें, घट्ट होणें.

आटव १ [ आ + डप् १० संघाते । संचये ] दूध आटवणें, घट्ट करणें.

-२ [ आ + तप् १ संतापे ] { आतप् = आटप् = आटव } उ०- सोनें आटवणें, घसा आटवणें.

-३ [ आ + तप् तपने, तापे ] पाणी आटवणें. इतर रूप-आट.

आटस [ आ + तञ्च् ७ संकोचने { तञ्च्-टस् } ] कमी होणें.

आटिव [ आ + डिप् १० संचये ] ( आडिप = आटिव । प = व ) दूध आटिवणें.

आटुप १ [ आ + स्तुभ् ५, ९ रोधने ] थांबविणें, शेवट करणें, ( आटोप ४ पहा )

-२ [ आ + स्तूप ४, १० समुच्छ्राये ] { आस्तूप = आटुप } ढीग करणें. ( आटोप ३ पहा )

आटेज [अट्ट् १ अनादरे हिंसायाम् ] कर्मणि. ( आट २ पहा )

आचक १ [ आ + चक्क् १० व्यथने, पीडायाम् ] आचके बसणें.

-२ [ आ + स्कु ९ आप्रवणे ] एकदम उचलणें, हिसकणें. इतर रूपें-हासक २, हसक.

आंचक [ आ + अंच् १ गतौ ] आंत ओढणें.

आचकळ [ आ + स्खल् १ संचलने { आस्खल् = आच् कळ = आचकळ } ] अडखळणें, आचखळणें.

आचंब १ [ आ + स्मि १ हसने; { आस्मि = आस्मय् = आचमय् = आचंब } ( आस्मयः = आचंबा ) ] आचंबणें.

-२ [ आ + स्मि १ आश्चर्ये ] आश्चर्य वाटणें.

-३ [ आ + सम् ४ परिणामै । वैकल्यै { स् = च्; म्=म्ब् } ] घोटाळ्यांत पडणें, विस्मयणें, घोटाळणें.

-४ [ आश्चर्य ( ना. ) आश्चर्ये ( श्च = च; रय = व = ब; आश्चर्य = आचब्ब = आचंब ) ]

आचर [ आ + चर् १ गतौ ] वागणें.

१ आचरणें ( आ + चर् ) २ चाचरणें ( अत्या + चर् )

३ भारणें ( अभ्या + चर् ) ४ भादरणें ( अभ्या + चर् )

५ उचलणें ( उत् + चर् ) ६ पाचारणें ( प्रा + चर् ) संचारणें उच्चारणें

चाळवणें ( चारयति संशययुक्त करणें ) विचारणें

आचव १ [ आच्यवनम् ( ना.) ] संसाराला आचवणें.

-२ [ आ + च्यु १ स्खलने च्यवति { आच्यु गुण । आच्यो = आच्यव् = आचव } ] च्युत होणें, मुकणें. उ०- सुखाला आचवली ( निरनुस्वार )

आंचव १ [ आ + चम् १ अदने { म् = व् } ] हात धुणें ( सानुस्वार ). ( निचव १ पहा )

-२ [ आचमनं ] तोंड धुणें.

आचिव [ आ + शिम् to eat ( Whitney) ] चिवडा = शिमटः यांत शिम् धातु आला आहे.

आट १ [ अट्ट् १० अनादरे अल्पीभावे { अट्ट = आट्ट = आट } ] कमी होणें. उ०- दूध आटतें.

-२ [ अट्ट् १० अनादरे, हिंसायाम् ] आटणें. उ०- माझा जीव आटला. इतर रूप-आटेज.

-३ [ अड्ड् १ अभियोगे । प्रतिघाते { अड्ड् = आड् } ] थांबणें.

-४ [ आ + तप् १० तपने, तापे, हिंसायाम् ] {त् = ट् } त्रास होणें. ( आटव ३ पहा )

-५ [ आ + तप् - तपने आतप्यते ( कर्मणि ) ] उ०- तळें आटणें. ( आटव ३ पहा )

आग्रह [ आ + ग्रह् १ उपादाने ] आग्रह करणें, बोलावणें, आग्रहून, आघ्रून बोलणें. { आघ्र ( ग्रह् = घ्र ). आघर ( ग्रह् = घर }. इतर रूपें-आघ्र १, आघर.

आगाज [ आ + गज् १, १० शब्दे ] मोठा आवाज-गर्जना करणें.

आंगें हो [ अंगी भू १ भवने ] स्वाधीन होणें.
उ०- ए-हविं त-हीं तूप काइसेया गुसलावें । अमृत कां गालुनि आधें करावें ।
हां गा पाउसीं काइ डावे । जेवणें आंगें हो ये ॥ ज्ञा. १०-२९०

तियेतें जेधवां जें जो मागे । तें ते एकसरें प्रसवों लागे ।
तेवि विभव तेया आंगें । होउनि आलें ॥ ज्ञा. १०-२८६

आघर [ आ + ग्रह् ९ उपादाने { ग्रह् = घर } ] आग्रह करणें, बोलावणें. ( आग्रह पहा ).

आघल [ आ + घृ १ सेचने { घृ = घर् = घल् = घळ } ] धोत्रावर पाणी आघलणें-शिंपडणें. इतर रूप-आघळ ३

आघळ १ [ आ + घूर्ण् ६ भ्रमणे { घूर्ण = घूर् = घूळ् = घळ } ] हलवणें, ( आघाळ २ पहा ).

-२ [ आघूर्णनम् ( ना.) ] हलवणें. धोत्रें घंगाळांत आघळणें म्हणजे घोळणें. इतर रूपें-आघुळ २, आघोळ २.

-३ [ आ + घृ १ सेचने { आघर् = आघळ् } ] पाण्यांत घालून हलवणें. ( आघल पहा )

आघाळ १ [ आ + घृ १ सेचने आघारयति { आघार् । वृद्धि । आघाळ् } ] पाण्यांत घालून हलवणें.

-२ [ आ + घूर्ण ६ भ्रमणे ] धोत्रें आघाळणें. इतर रूप-आघळ १

आघुळ १ [ आ + घूर्ण ६ भ्रमणे ] पाण्यांत घालून हलवणें. उ०- धोत्रें आघुळणें ( आघळणें ) ( आघोळ पहा )

-२ [ आघूर्णनम् ( ना. ) ] हलवणें. ( आघळ २ पहा )

आघोळ १ [ आ + घूर्ण ६ सेचने ] पाण्यांत घालून हलविणें. इतर रूपें - आघुळ, आघळ.

-२ [ आघूर्णनम् (ना.) ] हलवणें ( आघळ २ पहा )

आंघोळ [ आ+घृ १ सेचने ] पाणी अंगावर शिंपडणें-फेंकणें.

आघ्र १ [ आ + ग्रह् ९ उपादाने { आग्रह = आघ्र } ] आग्रह करणें. ( आग्रह पहा )

-२ [ आ + ग्रह् ९ उपादाने ] आघ्रून ठेवून घेणें.

आंच १ [ अस् ४ क्षेपणे {अस्य् = अच्च् = आंच } ] फेंकणें.

-२ [ अंच् १ याचने ] आंचणें.

आक्रुच [ आ + क्रुंच् १ कौटिल्याल्पीभावयोः { आक्रुच, आक्रुस } ] आखडणें, ( आक्रुस १ पहा )

आक्रुस १ [ आ + क्रुंच् १ कौटिल्याल्पीभावयोः ] आखडणें. इतर रूप-आक्रुच.

-२ [ आ + क्रुंच् १ वक्रणे ] आखडणें.

-३ [ आ + क्रुंचनं ( ना. ) कौटिल्ये अल्पीभावेच ] आखडणें, अल्प होणें.

आक्षाद [ आ + क्षद् १ आच्छादने ] आच्छादन घालणें. उ०- मग देखां तेथ फाल्गुनु । घेतला असे भ्रांती कवलुनु । जैसा घनपटलीं भानु । आक्षादिजे ॥ ज्ञा. २-७५

आक्षेप [ आ + क्षिप् ( णिच् ) आक्षेपय् ] शंका घेणें.

आख १ [ आ + ख्या २ प्रकथने ] सांगणें. उ०- तो ग्रंथ इतिहास आखतो.

-२ [ आ + ख्या २ प्रकथने ] जाहीर करणें.

आंख [ अंक १ लक्षणे. लक्षणं चिह्वीकरणं ]

आंखट [ आ + खंड् १० भेदने { ड् = ट् } ] नखानें फाडणें. इतर रूप-आखंट.

आखंट [ आ + खंड् १० विदारणे ( ड् = ट् ) ] नखानें फाडणें. ( आंखट पहा )

आखड [ आ + खड् १० अल्पीभावे ] कमी होणें, संकोच होणें. ( निखड पहा )

आंखड [ अंख् १ अल्पीभावे ] कमी होणें.

आखुड [ आ + खुड् १० खण्डने ] तुकडे करणें.

आगव [ आ + गम् १ प्रापणे ( णिच् ) { म = वँ = व } आगवे = आगम्यते ) ] मिळविणें. (आंगव १ पहा)

ए. १ आंगव् [ अंह् १० प्रकाशने ] ज्ञा. उ०-जयांचेनि आठवे । शब्दसृष्टि आंगवे । सारस्वत आघवें । जीभेसि ये। शब्दसृष्टि आंगवे म्हणजे प्रकाशते (ज्ञा. १३-२).

आगंव [ आ + गम् ( णिच् ) ये गत्यर्थास्तेज्ञानार्थाः ( आगंवणें नागंवणें = आगम्यनं नागम्यनं ) ] समजणें. नागंवणे - न समजणें.

आंगव १ [ आ + गम् १ प्रापणे ] मिळविणें. इतर रूप-आगव.

-२ [ अंगीभू १ भवने. अंगीहू = आंगव ] ताब्यांत जाणें, अंगभूत होणें. उ०- ती स्त्री महाराला आंगवली-स्वाधीन झाली-गुलाम झाली.

-३ [ अंगी + कृ ८ स्वीकरणे { अंगीकार - अर - व } ] मानणें, स्वाधीन होणें.

आगस [ अग्रस्यति ]

आ

आइक १ [ अभि + कर्णय् ( ना. ) = अहिकण्णअ = आइक ] कान देणें, ऐकणें.

-२ [ अभि + कर्ण् अहिकण्ण ] ऐकणें.

-३ [ आ + चिख्या २ प्रकथने (लिट्) = आइक्खा ] ऐकणें. उ०- तो मोठा दानशूर आइकतों = दानशूरः इति आचिख्यातवन्तः

-४ [ आ + ख्या यङ् लुगन्त चिख्या ( णिच् ) चिख्यापय् ] जाहीर करणें. उ०- आइकतों कीं तो विद्वान् आहे = आचिख्यापितवन्तः यत् स विद्वान् इति.

-५ [ आ + ईक्ष् १ दर्शने ] ऐकणें. उ०- खाऊं नको, बोलूं नको, आइक. इतर रूपें-ऐक ४, आईक १

आइकैं [ अयि किंवा अयकि ( अकच् ) ] ऐकणें. ( ऐक १ पहा )

आईक १ [ आ + ईक्ष् १ दर्शने ] विचार करणें. उ०- खाऊं नको, बोलूं नको, आईक. ( आइक ५ पहा )

-२ [ अयि किंवा अयकि ( अकच् ) ] उ०- जाऊं नको, आईक. ( ऐक १ पहा )

आउळ [ आकुलनम् ( ना. ) ] मान आकुळणें, अवघडणें. ( आकुळ पहा )

आंक [ अंक् १ लक्षणे ] ठसा उठवणें, मुद्रा ठोकणें. उ०- जे आंकूनि नाणें विस्तारी । पाठिं तेयाची चि आटणी करी ॥ माझि कर्माकर्मांचा व्यवहारीं । प्रवर्तु दावी ॥
ज्ञा. ७–२६

आकर्ण [ आ + कर्ण् १ श्रवणे ] कान देणें.

आकल [ आ + कल् १० गतौ संख्यानेच ( ल = ल ) ] बांधणें. ( कल १ पहा )

आकळ १ [ आ + कल् १० कामधेनौ ( कामधेनुवत् सर्वार्थप्रदः ) ( ल = ळ ) } ] बांधणें.

-२ [ आ + कल् १० गतौ, संख्यानेच ( आकलय् = आकळ) ]

-३ [ आ + कल् १० संख्याने गतौच ( ल = ळ ) ] समजणें. ( कल १ पहा )

-४ [ आकुलनम् ( ना.) ] ( आकुळ पहा )

आकार १ [ आकार ( ना. ) ] आकार प्राप्त होणें.

-२ [ आ + कृ ८ करणे, कृ शब्दे ] १ बोलावणें. २ हिशेब तयार करणें.

-३ [ आ + कृ ८ करणे ( णिच् )] मागणें, लादणें. उ०- त्यानें माझ्यावर खर्च आकारला.

-४ [ आ + कार (कर) (ना.) ] कर लादणें. ( कारनाम्निच प्राचां हलादौ ६-३-१० पाणिनि अष्टा.)

-५ [ आकारणम् ( ना. ) ] आकार = रक्कम, हिशेब.

आकुळ [ आकुलनम् ( ना. ) १ संस्त्याने ( संस्त्यानं = संघीकरणम् ) ] मान आकुळणें = अवघडणें.  इतर रूपें-आकळ ४, आउळ, औळ, आवळ ६, आवुळ.

आक्रंद [ आ + क्रद् क्रंद् १ आह्वाने रोदने ] रडणें, वाईट वाटणें.

आक्रम [ आ + क्रम् १ पादविक्षेपे ] ओलांडणें, जाणें.

आक्रस १ [ आ + क्रस् वांकडें असणें ] वांकडें होणें.

-२ [ आ + कृश् ४ तनूकरणे ] आंखूड होणें, लहान होणें, आकसणें.

आक्रांत [ आक्रांत ( ना. ) ] दुःख होणें, बेजार होणें.