Deprecated: Required parameter $article follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

Deprecated: Required parameter $helper follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

Deprecated: Required parameter $method follows optional parameter $type in /home/samagrarajwade/public_html/libraries/regularlabs/src/Article.php on line 57

सर्वसामान्य नामादिशब्दव्युत्पत्तिकोश

विन्द्या [ इन्द् १ परमैश्वर्ये. वीन्द्र: = विन्द्या ] ( धा. सा. श. ) विपाय [ विपाक (ना. ) ] ( धातुकोश-विपाइ पहा)

विरजण [ विजण (अमरकोश) = विरजण ] र मध्येंच घुसडला गला. (भा. इ. १८३२)

विरजणें [ विरंजन = विरंजणें ] दुधाचें रूपरंग बदलणें म्हणजे विरजणें. विरजण म्हणजे दुधाचें रूपरंग बदलणारी वस्तु आम्लादि. ( भा. इ. १८३४)

विरढा [ विरुध् = विरढा, बिरडी (बिरडया plural ) ] a grain which germinates through soaking. विराढ [ विराष्ट ] (बिर्‍हाड ३ पहा)

विराणें [ वि + रण् to sound : विराणनं = विराणें ] Military musical instrument

विरी [ वीर्य (potency) = विरी ] lustre, potency, उजळा, शक्ति.

विरोळा [ विरुलः = विरोळा ] पाणसाप.

विर्घळणें [ आविर्गलनं = विर्घळणें ] (भा. इ. १८३६)

विर्‍हाढ [विराद्धं] (बिराढ २ पहा)

विवंचणे [ मन् ४ ज्ञाने. मीमांसनं = विवंचणें ] विवंचोनि बोले (रामदास ) ( धा. सा. श. )

विंशति [ द्विदशति = विअशति = विंशति ] पूर्ववैदिक भाषेंत दशन् प्रमाणें दशति हा शब्द १० दहा या अर्थी होता. द्विदशति म्हणजे दोन दहा. द्विदशति या पूर्ववैदिक शब्दाचा अपभ्रंश विंशति. द्वि तला प्रथम द काढून टाकला आहे व दशति यांतील प्रथम द च्या बदली अनुस्वार उचारला आहे. कित्येक भाषाशास्त्रज्ञ शति, शत या शब्दाचा अर्थ पूर्ववैदिक कालीं दहा होता, असें प्रतिपादन करतात. परंतु तें असामंजस्यास्तव मला रुचत नाहीं.
त्रिदशति = त्रिअशति = त्रिंशति = त्रिंशात्.
चत्वारिदशति = चत्वारिअशति = चत्वारिंशत्.
पंचदशति = पंचअशति - पंचाशत्.
पंच या शब्दांत अन्त्य अ असल्यामुळे द चा लोप होऊन तत्स्थानी अनुस्वार झाला नाहीं.
षपदशति पष्पटि = पष्टि.
दोन ष झाल्यामुळे एकाचा लोप. पष्टि म्हणजे सहा दहा.
सप्तदशति = सप्तअअति = सप्तति
अष्टदशति = अषअअति = अषीति = अशीति